วัฒนธรรมการดื่มแอลกอฮอล์ของคนเกาหลี 1

ประเทศเกาหลีถือเป็นประเทศที่มีดื่มแอลกอฮอล์มากเป็นอันดับต้นๆของโลก จากข้อมูล Global Status Report on Alcohol and Health 2011 ของ WHO ประเทศเกาหลีมีอัตราการดื่มแอลกอฮอล์เฉลี่ย 14.8 ลิตรต่อคน (หมายถึงปริมาณแอลกอฮอล์บริสุทธิ์) สูงเป็นอันดับที่ 13 ของโลก ซึ่งมากกว่าประเทศไทยถึงเท่าตัวเลยทีเดียว (ประเทศไทยมีอัตราการดื่มแอลกอฮอล์เฉลี่ย 7.1 ลิตรต่อคน)

ครอบครัวคนเกาหลีมักจะดื่มโซจู หรือมักกอรี่ (막걸리..เหล้าที่ทำจากข้าว) ไปพร้อมกับการทานอาหารในวันที่มีเรื่องดีๆ สำหรับกลุ่มเพื่อนฝูงหากมีโอกาสสังสรรค์กันหลังเลิกงาน หลังจากทานข้าวก็มักจะไปดื่มกันต่อ โดยเฉพาะในการทำงานและในการติดต่อธุรกิจด้วยแล้ว การดื่มแอลกอฮอล์ร่วมกันถือเป็นสิ่งที่สำคัญมากทีเดียว อาจารย์ เชวอินชอล (최인철) อาจารย์คณะจิตวิทยา มหาวิทยาลัยโซลได้ให้ความเห็นว่า

เพราะคนเกาหลีให้ความสำคัญกับจิตใจมาก จึงส่งผลให้สังคมเกาหลีเน้นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล ในองค์กรใดๆความสัมพันธ์ระว่างบุคคลดูจะมีความสำคัญกว่าตัวงานเสียอีก นอกจากนี้ความเป็นหนึ่งเดียวกันก็ถือเป็นสิ่งที่สำคัญมากสำหรับองค์กรเช่น กัน ดังนั้นคนเกาหลีในที่ทำงานเดียวกันจึงต้องมี เฮวชิก (회식) หรือการเลี้ยงสังสรรค์ระหว่างคนทำงานอยู่เป็นประจำ

ธรรมเนียมการดื่มแอลกอฮอล์ของคนเกาหลีค่อนข้างแปลกคือ หากเราดื่มแอลกอฮอล์กับใครก็ตามแม้ครั้งทั่งเพื่อนหรือญาติสนิท หากแอลกอฮฮล์นั้นๆหมดแก้ว คนดื่มจะรินเติมเองไม่ได้ ต้องให้คนอื่นรินให้ ดังนั้นหากต้องไปดื่มแอลกอฮอล์กับใครก็ตาม เราควรหมั่นสังเกตคนรอบข้าง โดยเฉพาะผู้ใหญ่ เพื่อที่จะได้รินเติมให้คนรอบข้างเรา

การรินเหล้าให้คนอื่นถือเป็นการให้เกียรติแก่ผู้ที่เรารินให้ ต้องรินอย่างนอบน้อม โดยใช้ทั้งสองมือจับขวดเบียร์หรือโซจูตอนริน สำหรับผู้ที่รับการรินเหล้าก็ต้องมีธรรมเนียมด้วยเช่นกัน ถ้าเป็นแก้วโซจู (แก้วเล็กๆ) ก็ช้สองมือยกแก้วขึ้นอย่างนอบน้อมให้ผู้อื่นรินโซจูให้เรา หากเราใช้มือขวายกแก้วขึ้น แล้วใช้มือซ้ายจับบริเวณข้อมือขวาของเราก็ยิ่งเป็นการเพิ่มความนอบน้อมขึ้น อีก สำหรับแก้วเบียร์ซึ่งค่อนข้างใหญ่ เราไม่ต้องยกขึ้น แค่แตะแก้วด้วยมือขวาเล็กน้อยระหว่างที่มีคนรินเบียร์ให้เราก็พอ (เพื่อเพิ่มความนอบน้อมอาจใช้มือซ้ายจับบริเวณข้อมือขวาของเราด้วยก็ได้) ยังไม่จบแค่นั้น นี่เป็นแค่ขั้นตอนการรินเหล้าและรับการรินเหล้า ขั้นตอนต่อไปก็คือการดื่ม เราต้องหันไปดื่มด้านตรงข้ามกับผู้ที่รินให้เพื่อแสดงความเคารพ
ด้วย

ความคิดของคนเกาหลีที่ว่าการที่ผู้ใหญ่รินเหล้าให้เราถือเป็นเกียรติอย่าง มาก เวลาที่หัวหน้างาน รุ่นพี่ หรือลูกค้าเป็นรินเหล้าให้ เราจึงควรรีบดื่มอย่างนอบน้อม ในบางกรณีการดื่มรวดเดียวหมดแก้วโดยเฉพาะโซจู ก็ถือเป็นสิ่งที่ดี และนี่ก็เป็นสาเหตุหนึ่งหล่ะที่ทำให้คนเกาหลีดื่มเหล้าเยอะ เพื่อมารยาทที่ดี ลูกน้องก็จำเป็นต้องดื่มๆๆเข้าไปตามที่หัวหน้าหรือรุ่นพี่รินเหล้าให้แม้จะ รู้สึกไม่ไหวแล้วก็ตาม!! ในกรณีที่ผู้ใหญ่ชวนให้ลูกน้อง (หรือรุ่นน้อง) ไปสังสรรค์แม้จะก็ไม่อยากไปก็ต้องไป

อาจารย์เชวอินชอลได้ให้ความเห็นอีกว่า

จริงๆแล้วที่คนเกาหลีดื่มเหล้ามากไม่ได้แปลว่าคนเกาหลีส่วนใหญ่ติดเหล้า หรือชอบดื่มมาก แต่เป็นเพราะคนเกาหลีต้องการหาโอกาสพบปะ สร้างความสัมพันธ์กัน สิ่งที่คนเกาหลีสนใจไม่ใช่เหล้าแต่เป็นความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลโดยใช้เหล้า เป็นสะพานเชื่อมในการพบปะกัน

นอกจากนี้คนเกาหลีต้องยึดถือระบบอาวุโส (ผู้ที่มีระดับทางสังคมสูงกว่า ถือเป็นผู้อาวุโสเสมอ!) ดังนั้นผู้คนต่างอายุ ต่างเพศ และต่างระดับทางสังคม หรือตำแหน่ง จึงเกิดช่องว่างระหว่างกัน การที่จะกำจัดช่องว่างนี้จึงต้องใช้แอลกอฮอล์เป็นสะพานในการลดช่องว่าง ระหว่างกัน โดยเฉพาะหากผู้น้อยมีความอีดอัด ไม่พอใจอยู่ในยามปกติจากที่ไม่สามารถพูด บ่นอะไรได้ เพราะติดอยู่กับระบบที่ว่าผู้อาวุโสเป็นใหญ่เสมอ การดื่มแอลกอฮอล์ร่วมกันก็เป็นหนทางที่จะทำให้ผู้ที่อึดอัด กล้าเปิดใจพูด ส่วนผู้รับฟังข้ออึดอัด ติเตียนก็ยินดีฟังสิ่งหล่านั้นมากกว่าในยามปกติที่ไม่ได้ดื่มแอลกอฮอล์

อ่านแล้วรู้สึกยังไงคะ ประเทศไทยเรายังดีที่ไม่มีวัฒนธรรมแบบนี้นะคะ ก่อนจบฝากวีดีโอโฆษณาโซจูยี่ห้อ ชออึมชอรอม ให้ดูเล่นๆขำๆแต่แอบมีสาระ เพราะตอนกลางๆของโฆษณามีฉากการรินโซจูและการดื่มโซจูให้ดูด้วย สุดท้ายขอบอกสั้นๆว่าแอลกอฮอล์นอกจากจะทำลายสุขภาพแล้วยังทำให้ขาดสติด้วย หากใครดื่มเป็นประจำก็พยายามลด ละ เลิกกันดีกว่า


ข้อมูลจาก
+ http://www.who.int/substance_abuse/publications/global_alcohol_report/msbgsruprofiles.pdf
+ หนังสือเรียนภาษาเกาหลี ระดับ 4B, KLEC Sogang University

เขียนไว้เมื่อ 30-Aug-2011 ใน http://www.korean4life.com (version เก่า)